- دانستن اینکه ممکن است خیلی ها از شما بیشتر بدانند اما مهم این است که بتوانید از سفرتان لذت ببرید.
- قبول کردن این موضوع که سفر کردن به تنهایی هم می تواند جذابیت خودش را داشته باشد.
- توانایی گفتن عبارت متشکرم حداقل به ۱۵ زبان دنیا.
- اطلاع از مسیرهای حمل و نقلی و ارتباطی کشور مورد نظر.
-  دانستن دیالوگ های ساده کشور مقصد به منظور برقراری ارتباط بیشتر.
- چانه زدن به هنگام خرید…!
- داشتن اطلاعات کافی و جامع از اینکه در چه کشورهایی نمی توان از آب شیر استفاده کرد.
- بیش از اندازه داخل چمدان سفر پر نشود.
- دانستن قوانین و قواعد بررسی در فرودگاه ها.
- تحقیق و بررسی درمورد WIFI مقصد.
- دانستن اینکه هنگام سفر، از لباس هایی استفاده شود که جیب زیادی دارند.
- حفظ بودن شماره پاسپورت.
- انتخاب بهترین راه برای بستن چمدان.
- دانستن علایم اختصاری و مخفف عبارات به ویژه در فرودگاه ها.
- بدانید که هیچ گاه در آرژانتین خدمتکار خانم را seniora صدا نزنید..!
- دانستن اینکه هنگام ورود به خانه های کانادایی، باید کفش ها را درآورد
- در آمریکا و کانادا می بایست چه مقدار انعام داد.
- اطلاع از چگونگی خطاب کردن افراد در آفریقا.
- دانستن این موضوع که در آفریقا برای شروع غذا از کدام دست استفاده می شود.
- اطلاع از اینکه در حین صحبت با اشخاص باید به کجا نگاه کرد.
- دانستن این موضوع که در ایتالیا چه ساعتی بهتر است کاپوچینو نوشید.
- بدانید که چطور در ترکیه بصورت واضح و صریح «نه» بگویید
- داشتن پول خرد برای استفاده از دستشویی.
- دانستن اینکه چه ساعتی در اسپانیا باید به گشت و گذار رفت..!
- در کدام قسمت آسانسور باید ایستاد.
- بدانید که در سریلانکا برای گفتن «بله» سرتان را تکان دهید.
- دانستن محل گذاشتن دستمال توالت در هندوستان.
- دانستن اینکه اگر ناگهان در خیابان های آسیا صدای آژیر شنیدید، نشانه چه چیزی می تواند باشد.
- دانستن اینکه چگونه از خیابان های ویتنام باید عبور کرد.
- چگونگی قبول کردن کادو یا غذا در آسیا.

برای اطلاعات بیشتر از تورهای گردشگری اسماء سیر تماس حاصل فرمایید.

گردشگری به عنوان زمینه ای برای ایجاد اشتغال و درآمدزایی سال هاست مورد نظر دولت ها قرار دارد. در این میان صنعت گردشگری به دلیل استقبالی که از آن می شود، درآمدزایی بالایی برای دولت ها ایجاد کرده و به همین دلیل برنامه ریزی های وسیعی برای حوزه انجام می شود و همه ساله شاخه های جدیدی به این صنعت پول ساز اضافه می شود. یکی از شاخه های پرطرفدار این حوزه، گردشگری علمی است؛ حوزه ای که در فضای آنلاین تبلیغات وسیعی برایش صورت می گیرد. تا جایی که گروه های گردشگری در کشورهای خارجی معمولا کمپین های گردشگری ایجاد می کنند، تیزرها و ویدئوهای جذاب می سازند و از این راه به معرفی جاذبه های علمی خود می پردازند.

گردشگری علمی چیست

گردشگری علمی نوعی از گردشگری است که محققان یا دانشجویان دیگر کشورها جهت گذراندن دوره های تحصیلی بالاتر یا شرکت در همایش بین المللی به کشوری دیگر سفر می کنند. برای مثال اگر یک محقق برای شرکت در کنفرانس بین المللی از ایران به آلمان سفر کند این را گردشگری علمی می نامند. گردشگری علمی سفر گروهی از دانشمندان همراه با بررسی و اکتشافات علمی است و شامل کار و فعالیت دانشمندان و کارشناسان در سای موضوعات و حوزه های علمی است؛ یا فرصتی است که طی آن یک متخصص می تواند برای مدتی کوتاه در موسسات یا آزمایشگاه های تحقیقاتی دیگری جدا از محیط های کاری و علمی خود کار کند. گردشگری علمی شاخه ای از گردشگری است و دارای شاخه های متنوعی می باشد. که نوع اول آن عبارت است از این که فرد برای گذراندن دوره علمی و عملی مجبور است از خانه و کاشانه خود مدتی دور باشد. مانند اندیشمندانی که به دنبال فسیل ها هستند و یا دانشمندانی که برای برسی خاک در مناطق مختلف حضور می یابند. نوع دوم آن است که فرد برای شرکت در کارگاه های آموزشی که توسط مراکز علمی معتبر داخلی و یا خارجی برگذار می شود شرکت می نماید. نوع سوم این است که فرد برای حضور در همایش های علمی در داخل و یا در خارج از کشور حضور می یابد و نوع چهار برای خرید منابع علمی در جشنواره ها شرکت می کند و نوع پنجم برای بازدید از مراکز علمی در قالب اردو شرکت می کند. برای اطلاع از تورهای گردشگری می توانید به اسماء سیر مراجعه فرمایید.

گردشگری سلامت یکی از انواع جدید گردشگری در است که در سال های اخیر با توجه بیشتر مردم به وضعیت سلامت خود و خانواده روندی روبه رشد در میان انواع گردشگری داشته است. گردشگری سلامت یک مفهوم جدید است. گروهی از مسافرت ها با هدف تامین بهداشت و سلامت فرد یا گردشگر انجام می شود مانند مراقبت بهداشتی و گذراندن دوره نقاهت و بازپروری. گردشگری سلامت را می توان به دسته گردشگری تندرستی، گردشگری درمانی، گردشگری پزشکی تقسیم بندی نمود. از دیدی دیگر می توان گردشگری سلامت را دارای دو دسته جاذبه کلی دانست. 1- جاذبه های طبیعی و ویژگی های زمین شناختی حائز اهمیت درمان که که به نوعی ویژگی های مشترک با اکوتوریسم و ژئوتوریسم دارد. 2- جاذبه هایی که می توان آن ها را جاذبه های فنی و صنعتی نام نهاد که بیشتر متوجه به توان پزشکی و درمانی و امکانات پزشکی موجود در یک کشور دانست. کشور ایران از هردو حیث دارای جایگاه ویژه ای در گردشگری سلامت به ویژه در منطقه خاورمیانه می باشد. اکثر کشورهای منطقه نه چنان پیشرفتی در علم پزشکی داشته اند و نه طبیعت متفاوتی مانند ایران دارا می باشند.در نتیجه اگر برروی سیستم های ارائه خدمات درمانی به مسافران توجه بیشتری شود، با برنامه ریزی صحیح آمایش گردشگری سلامت برای استان های ایران انجام شود می توان امیدوار بود که در پی آن با سیستم های صحیح بازاریابی گردشگران سلامت را به ایران جذب نمود.

پتانسیل‌ گردشگری سلامت در ایران

ایران از نظر جاذبه‌های گردشگری طبیعی جزو ۱۰ کشور برتر جهان است اما از بازار توریسم و گردشگری سهم شاخصی نبرده است. این در‌حالی است که از گردشگری سلامت به عنوان صنعت سوم جهان نام برده می‌شود و برخی کشور‌ها نظیر اسپانیا از طریق این صنعت امرار معاش می‌کنند.  امروزه با صنعتی شدن کشورها و بروز دردهای مختلف در روح و بدن انسان ها و روی آوردن به عمل‌های جراحی زیبایی به صورت چشم گیر، بحث توریسم درمانی یکی از بخش‌های روبه رشد صنعت گردشگری در جهان و ایران به شمار می‌آید.

یکی از جاذبه ها و امتیازات ایران برای توریسم درمانی در حوزه آب درمانی است، به طوری که در حال حاضر بیش از ۱۰۰۰ چشمه آب معدنی شناسایی شده است . قیمت ارزان خدمات پزشکی به نسبت دیگر کشورهای منطقه از جمله دیگر مزایای ایران برای فعالیت در حوزه توریسم درمانی محسوب شده است. اما; به دلیل نبود نظام جامع و هماهنگ توریسم درمانی کشور و باتوجه به اینکه این بیمارستان ها درحال حاضر موظف نیستند تعداد بیماران خود را به وزارت بهداشت گزارش کنند، آمار دقیقی از بیماران خارجی که در ایران درمان می شوند، وجود ندارد. آمار دقیقی از کسانی که به قصد معالجه یا استفاده از مراکزی مانند مراکز آب درمانی به ایران سفر می کنند نیز وجود ندارد، اما به گفته مسوولان معمولا سالانه ۲۰ هزار گردشگر از اتباع حاشیه خلیج فارس و عراق، به قصد درمان به شهرهای مختلف ایران سفر می کنند . درمان بیماری هایی نظیر ناباروری، جراحی پلاستیک و زیبایی و همچنین کاشت دندان و جراحی لثه، مهمترین جاذبه های درمانی ایران برای خارجی ها است و اکثر مراجعه کنندگان به مراکز درمانی ایران از کشورهای منطقه هستند .  وجود چند سازمان تصمیم گیر درباره توریسم درمانی، ضرورت ایجاد یک ساختار و نظام جامع برای توریسم درمانی را ضروری می کند . هر یک از دستگاه های دست اندرکار در این موضوع دیدگاه ها و مطالباتی دارند که نبود یک نظام جامع برخی از این دیدگاه ها را دچار تعارض می کند . یکی دیگر از تسهیلات موردنیاز برای افرادی که برای درمان به کشور سفر می کنند، داشتن ویزای درمان است تا بتوانند بدون طی تشریفات وارد کشور شوند.از سوی دیگر وضع قوانین مشخص، نظارت دستگاه های مسوول بر امر توریسم درمانی کشور و پاسخگویی دستگاه های رسمی در قبال این موضوع را تسهیل می کند . با وجود این قوانین مشخص، بیمارستان ها موظف به ارائه آمار بیماران خارجی خود می شوند و وجود این آمار برنامه ریزی را برای دستگاه های مسوول امکان پذیر می کند . ایجاد تسهیلاتی که بیماران بتوانند دوران نقاهت پس از بیماری خود را به گردش در ایران بپردازند نیز از جمله مواردی است که نیاز به هماهنگی دستگاههای مسوول و ساخت مکان ها و مجتمع های خاص دارد . علاوه بر نیازهای مورد اشاره، مراکز آب درمانی و چشمه های آب گرم طبیعی کشور نیز جهت جذب توریست نیاز به سرمایه گذاری های ویژه ای دارند زیرا این چشمه ها با وضعیت فعلی نمی توانند موفقیت چندانی در جذب گردد.

 مهم ترین مقصد های گردشگری پزشکی : توریسم درمانی و صنعت گردشگری پزشکی در دنیا از قدیم یک صنعت پول‌ساز به حساب می‌آمد. افراد تحت تاثیر متغیرهای بسیاری مقصد گردشگری سلامت را انتخاب می‌کنند که شامل حرفه‌ای بودن، کیفیت امکانات و خدمات، زمینه فرهنگی و هزینه‌ها می‌شود.

به دلیل ارز آوری و درآمدهای بسیار بالایی که توریسم پزشکی دارد، بسیاری از دولت‌ها با قدرت بالایی در حال تقویت این صنعت در کشورشان هستند. کشورهای پیشرو در عرصه توریسم پزشکی به شرح زیر هستند.

کاستاریکا : در طول سال‌های گذشته کاستاریکا تلاش بسیاری برای رشد در گردشگری پزشکی انجام داد و از سال ۲۰۰۷ از پیشگامان این صنعت محسوب می‌شود. در حال حاضر کاستاریکا دارای ۳ بیمارستان مورد تأیید JCI است که هر ۳ در شهر سن خوزه هستند.

مکزیک : مقصد بسیار جذاب برای توریست‌های پزشکی، مخصوصاً آمریکایی هاست. آمریکایی‌های ساکن ایالت‌های جنوبی هم‌مرز با مکزیک همچون نومکزیکو، اریزونا یا تگزاس تقریباً به شکل روتین وار به مکزیک رفته و خدمات پزشکی ارزان آنجا را تجربه می‌کنند. به عنوان نمونه خدمات دندان پزشکی متخصصین در مکزیک یک چهارم تا یک پنجم همان خدمات در آمریکاست. بحث مکزیک به قدری برای آمریکایی‌ها جذاب است که مسئولان ایالت تگزاس درخواست صدور اجازه فعالیت برای افراد در حوزه سلامت در دو طرف مرز را دارند در حالی که پزشکان آمریکایی به شدت با این طرح مخالفند و اعتقاد دارند که توان رقابت با قیمت‌های پایین مکزیک برای آن‌ها وجود ندارد.

تایوان : دولت تایوان به شکل رسمی اعلام کرد که قصد دارد کشورش را به مرکز توریسم پزشکی تبدیل کند و در این راه در سال ۲۰۰۷ وزارت بهداشت تایوان طرحی را به اجرا درآورد تا سطح تمامی خدمات پزشکی در این کشور بالا رود. در ادامه، برنامه‌ای برای همکاری گسترده دولت تایوان با مراکز آکادمیک جهت معرفی تایوان به عنوان یک برند توریسم پزشکی در جهان ارائه شده بود. بیمارستان‌های تایوان موظف به ارائه آمارهای دقیق به دولت هستند. تایوان در سال‌های اخیر در زمینه گردشگری پزشکی رشد کرده است. این کشور در زمینه درمان بیماری‌های قلبی و ارتوپدی در آستانه تبدیل شدن به  یک قطب است. تایوان اولین کشوری است که اولین پیوند کبد کودکان در آن انجام شده است.

هند : از کشورهای مهم آسیایی در عرصه توریسم پزشکی که ۲۲ بیمارستان آن موفق به دریافت گواهینامه JCI شده‌اند. توریسم پزشکی هند بسیار در جهان شهرت دارد، عمده دلیل جذب شدن توریست‌ها به هند، ارزان بودن خدمات به نسبت سایر کشورهاست. همچنین هند طرح ویزای M را به اجرا درآورده است، ویزایی که در سفارتخانه‌های هند در دیگر کشورها به افرادی داده می‌شود که جهت دریافت خدمات پزشکی قصد سفر به هند را دارند.

 برزیل : یکی از قدیمی‌ترین کشورها در توریسم پزشکی می‌باشد که البته بیشتر شهرت خود را مدیون جراحی‌های زیبایی است؛ اما جراحی‌های غیر زیبایی در برزیل به تازگی شروع به فعالیت کرده و پیشینه زیادی ندارند. اولین بیمارستان مورد تأیید استانداردهای JCI در خارج از آمریکا، بیمارستانی در برزیل بود که موفق به دریافت گواهینامه این کمیسیون شد.

پاناما : جاذبه‌های دیدنی، دو زبانه بودن پزشکان، داشتن مدارک و استانداردهای بین‌المللی، استفاده از واحد پول دلار آمریکا و عدم نیاز توریست‌ها به تبدیل کردن پول. دلایلی همچون این موارد دست به دست هم دادند تا پاناما یکی از پیشروها در صنعت توریسم پزشکی در عرصه بین‌الملل شود.

سنگاپور: این کشور دارای چندین بیمارستان مورد تأیید JCI است. استانداردهای بهداشتی در سنگاپور بسیار بالاست؛ طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی که در سال ۲۰۰۰ منتشر شد، سنگاپور ششمین کشور از نظر داشتن بهترین سیستم بهداشتی - درمانی در جهان، و اولین کشور در آسیا است. عمده بیمارانی که به سنگاپور مراجعه می‌کنند از کشورهای همسایه همچون مالزی، اندونزی و کشورهای جنوب آسیایی هستند.

کره جنوبی : کره جنوبی یکی از تکنولوژی‌های پیشرفته در جهان را در زمینه خدمات پزشکی داراست. این کشور پیشرو در جراحی ستون فقرات است و سالانه بیش از 20 هزار جراحی در این زمینه انجام می‌دهد. بیمارستان‌های این کشور محل اقامت  مناسبی برای بیمار و همراه او ارائه می‌دهد. یکی از مهمترین دلایل جذب گردشگر پزشکی به کره جنوبی، پوشش بیمه‌ای است که به گردشگران پزشکی ارائه می‌شود. این بیمه شامل آسیب، اختلالات استرسی و مرگ بیمار است. هزینه درمان در مقایسه با امریکا، 30 تا 45 درصد کمتر است.

گردشگری پزشکی یا توریسم پزشکی (Medical Tourism) : شاخه‌ای از گردشگری سلامت است که در آن شخص از کشوری به سایر نقاط دنیا با امکانات پیشرفته تر بهداشتی و درمانی سفر می‌کند تا از خدمات پزشکی کشور مقصد در مراکز درمانی بهره‌مند شود. در اغلب موارد، هدف از توریسم پزشکی بهره‌مندی از قیمت پایین خدمات پزشکی یا دریافت سریع‌تر و بهتر خدمات در سایر نقاط دنیاست.
توریسم پزشکی با سفرهای معمولی پزشکی متفاوت است. در سفرهای معمول، شخص از کشوری کمتر توسعه یافته برای دریافت خدمات پزشکی به کشورهای پیشرفته می‌رود و دلیل آن نبود خدمات مشابه در کشورش است. در حالی که در توریسم پزشکی خدمات مشابه ارائه می‌شود ولی توریست کشور دیگر را ترجیح می‌دهد.

خدمات ارائه شده در توریسم پزشکی متفاوت و بستگی به انتخاب گردشگر دارد. از خدمات بیسیک و ساده دندان پزشکی تا عمل جراحی‌های پیشرفته همچون جراحی قلب یا جراحی‌های زیبایی قابل ارائه بوده و دارای محدودیتی نیست.

 تاریخچهٔ توریسم پزشکی به هزاران سال قبل و به یونان قدیم بر می‌گردد، زمانی که زائرین از نقاط گوناگون با گذر از دریای مدیترانه خود را به منطقه‌ای در خلیج «سرونیک» به نام «اپیدوریا» می‌رساندند. باورها بر این بود که مهراب خدای شفابخش یونانی‌ها، اسقلپیوس، در آنجا قرار دارد. بیماران با روزه گرفتن و نیایش به دنبال شفاء بیماری‌های خود بودند. در حال حاضر اپیدوریا قدیمی‌ترین خاستگاه گردشگری پزشکی در جهان شناخته می‌شود.

تاریخ گردشگری سلامت به قرن‌ها پیش برمی‌گردد. خیلی قبل از آن‌که مردم برای عمل قلب، جراحی‌های پلاستیک یا زیباسازی دندان‌ها طی تنها چند ساعت به سراسر دنیا سفر کنند تا بهترین خدمات پزشکی را دریافت نمایند. می‌توان گفت سفر درمانی قدمتی به اندازه عمر علم پزشکی دارد.

طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری ، توریسم پزشکی یعنی سفر به منظور درمان بیماری‌های جسمی یا انجام نوعی از عمل‌های جراحی زیر نظر پزشکان در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی. گردشگری پزشکی از زیرشاخه‌های گردشگری سلامت است. این نوع سفر از اوایل ۱۹۹۰ به دلایل مختلفی همچون جهانی شدن و آزاد سازی تجارت، تغییرهای نرخ ارز در اقتصاد، در نتیجه محبوبیت کشورهای آسیایی از این حیث و بحران‌های اقتصادی در منطقه کشورهای آسیایی (که سبب شد بیشتر به این صنعت توجه شود) رایج شد.

 قیمت یکی از اصلی‌ترین فاکتورهای موفقیت توریسم پزشکی است. برای نمونه، بیشترین دلایل سفرهای پزشکی آمریکایی‌ها به دلیل قیمت‌های ارزان در سایر کشورهاست .

زمان و سرعت نیز از عوامل بسیار مهم هستند. در کانادا، زمان انتظار برای عمل جراحی مفصل ران برابر است با ۲۶ هفته در نوبت ماندن؛ در حالی که همین عمل در سنگاپور، تایوان یا هند، در عرض چند روز پس از پذیرش بیمار قابل انجام است.

روش درخواست گردشگری پزشکی به این صورت است که شخص به یکی از آژانس‌ها (و یا شرکت‌های) ارائه دهنده توریسم پزشکی مانند شرکت ما یعنی اسمائ سیر مراجعه می‌کند و اطلاعاتی همچون منشأ بیماری، نظر پزشک متخصص، پرونده سوابق پزشکی - درمانی و داروهای مصرفی نیاز است را به ما ارائه می دهد. سپس کارشناسان پیشنهادهای خود را در مورد انتخاب کشور، بیمارستان، پزشک و هزینه‌ها می‌کنند و بیمار می‌تواند طبق نظر خود موارد دلخواه را انتخاب کند. در نهایت بیمار به همراه نامهٔ تاییدیه در مورد وضعیت بیماری، به سفارت کشور مورد نظر برای دریافت ویزا مراجعه و پس از سفر تحت درمان قرار می‌گیرد.

توریسم پزشکی شامل یک سری ریسک و خطر پذیری‌هاست که معمولاً بیماران در کشور خود با این چنین خطراتی کمتر رو به رو می‌شوند :

1. کشورهایی همچون هند، آفریقای جنوبی یا تایوان دارای مبتلایان زیادی به بیماری‌های همه‌گیری مثل هپاتیت، مالاریا، حصبه یا انواع آنفلونزاها هستند. با وجود رعایت استانداردها توسط پزشکان، بودن در چنین محیط‌هایی امکان آلوده شدن به این بیماری‌ها را افزایش می‌دهد.
2. تشخیص کیفیت کار پزشک نیز به مراتب، خود نوعی مشکل است. پزشک ممکن است دارای دانش کافی نبوده و در صورت بروز هر مشکلی، پیگیری قانونی در یک کشور غریبه به سادگی میسر نخواهد شد.
3. توریست‌ها لازم است تمامی جوانب را نیز در نظر داشته باشند. اگر بنا به دلایلی وضعیت بیمار در حین معالجه وخیم‌تر شد و به تشخیص دکتر نیاز به مراحل طولانی تری پیدا کند، هزینه‌ها ممکن است چندین برابر آنچه که تصور می‌شود شود.
4. همراه داشتن شخصی از خانواده یا دوستان نیز مهم است. اگه به هر دلیلی نیاز به انجام کاری پیش آید، در صورت داشتن همراه سختی کمتر متوجه بیمار خواهد بود. البته داشتن یک همراه به معنی هزینه‌های ۲ برابر در پرواز، هتل و … است.
5. کیفیت خدمات بعد از عمل‌های جراحی در کشورهای مختلف متفاوت است که ممکن از با انتظارات افراد همخوانی نداشته باشد.

همین‌طور در صورتی که بیمار بعد از عمل جراحی قصد بازگشت به کشورش را داشته باشد، امکان تشدید عوارض بعد از عمل در سفرهای طولانی هوایی و جا به جایی‌های مکرر وجود دارد. طبق تحقیقاتی که در نروژ انجام شد، بدترین قسمت توریسم پزشکی، دردها و مشکلات بیمار در حین بازگشت وی به کشورش است.

از مشکلات دیگر توریسم پزشکی، رایج شدن خرید و فروش غیرقانونی ارگان‌های بدن است که این مورد در کشورهای پر جمعیت همچون هند و چین بسیار رایج است و مشکلات خاص خود را دارد.

البته قابل ذکر است که سازمان‌های بین‌المللی همچون مؤسسه غیرانتفاعی MTI یا JCI در تلاش برای نظارت و آموزش مراکز درمانی جهت افزایش کیفیت و ایمنی خدمات پزشکی در کشورهای مختلف دنیا هستند. در این راه و برای تشویق مراکز درمانی به رعایت نکات لازم، این سازمان‌ها اقدام به ارائه گواهینامه‌های استاندارد کرده‌اند و مراکزی که موفق به کسب این گواهی نامه‌ها شوند، در عرصه جهانی به عنوان مرکزی موفق و استاندارد شناخته شده خواهند بود.

سفر درمانی به مراکز دارای منابع و خدمات درمانی طبیعی تحت نظارت پزشک را گردشگری طبیعت درمانی می‌گویند. توریسم درمانی و استفاده از این منابع و خدمات طبیعی شامل چشمه‌های آب گرم، دریاچه نمک، آفتاب درخشان، لجن طبی، ماساژ طبی، حمام گیاهی و همچنین محیط زیست زیبا، پاک و آرام به منظور بهبود بیماران پوستی، تنفسی، روماتولوژی، عضلانی و یا گذراندن دوران نقاهت بعد از درمان و عمل‌های جراحی صورت می‌گیرد. به لطف خدا، طبیعت متنوع ایران انواع و اقسام منابع طبیعت درمانی را در اختیار انسان‌ها گذاشته است. درحال حاضر در ایران  و کشور های مختلف مراکز بسیاری وجود دارد که در کنار منابع طبیعت درمانی امکانات اقامتی، رفاهی و نظارت پزشکی را برای گردشگران آماده کرده‌اند، تا گردشگران بتوانند در آرامش و رفاه کامل از این نعمت‌های خداوند استفاده کنند.